سیستم حسابداری دو طرفه یک روش حسابداری است که در آن شرکتها هر تراکنش مالی را هم به عنوان بدهکار و هم به عنوان اعتبار ثبت میکنند. در واقع حسابداری دوبل یا دو طرفه یک سیستم حسابداری است که حسابداران برای ثبت هر تراکنش مالی دو بار استفاده میکنند: یک بار به عنوان بدهکار و سپس به عنوان اعتبار. بدهیها نشاندهنده پولی است که به یک حساب پرداخت میشود و اعتبارات نشاندهنده ارزش انتقال یافته از یک حساب است. هنگامی که شرکتی یک تراکنش مالی انجام میدهد، سوابق آن باید مقدار کل برابر و خلاف انتقال وجه را نشان دهد.
تاریخچه مختصر حسابداری دوبل یا دو طرفه
حسابداری دوبل یا دو طرفه حداقل برای صدها، اگر نه هزاران سال، مورد استفاده قرار گرفته است. حسابداری برای قرنها به دلیل لزوم ثبت معاملات بین طرفین، نقش اساسی در تجارت و در نتیجه در جامعه ایفا کرده است.
آغاز و توسعه اولیه حسابداری را میتوان به تمدنهای باستانی در بینالنهرین ردیابی کرد و ارتباط نزدیکی با توسعه نوشتن، شمارش و پول دارد. مفهوم حسابداری دو طرفه میتواند به تمدن رومیان و اوایل قرون وسطی خاورمیانه بازگردد، جایی که میتوان نسخههای ساده شده این روش را یافت.
سیستم مدرن حسابداری دو طرفه را میتوان به قرن 13 و 14 نسبت داد، زمانی که بازرگانان ایتالیایی شروع به استفاده گسترده از آن کردند. اولین مستندات شناخته شده سیستم حسابداری دو طرفه اولین بار در سال 1494 توسط لوکا پاچیولی ثبت شد که امروزه به دلیل کتابی که در آن سال منتشر کرد و مفاهیم روش حسابداری دو طرفه را به طور گسترده منتشر کرد به عنوان “پدر حسابداری” شناخته میشود.
نحوه پیادهسازی سیستم حسابداری دوبل یا دو طرفه
این قوانین ساده را هنگام استفاده از سیستم حسابداری دو طرفه در نظر داشته باشید:
- بدهیها و اعتبارات باید به طور کامل یکدیگر را جبران کنند.
- هنگام ثبت معاملات در دفتر کل با استفاده از سیستم حسابداری دو طرفه، ورودیهای بدهکار در سمت چپ و ورودیهای اعتباری در سمت راست ثبت میشوند.
- بدهیها در ستون بدهیها قرار میگیرند.
- اعتبارات در ستون داراییها قرار میگیرند.
- داراییها و بدهیها باید در پایان با هم جمع میشوند.
حسابداری دوبل یا دو طرفه چگونه کار میکند؟
1: یک نمودار از حسابها برای ارسال تراکنشهای مالی خود ایجاد کنید.
2: تمام تراکنشها را با استفاده از بدهی و اعتبار وارد کنید.
3: مطمئن شوید که هر ورودی دارای دو جزء است، یک ورودی بدهکار و یک ورودی اعتباری.
4: بررسی کنید که صورتهای مالی متعادل بوده و معادله حسابداری را منعکس کند.
هدف اصلی سیستم حسابداری دوبل یا دو طرفه این است که اطمینان حاصل شود حسابهای یک شرکت متعادل میماند و میتوان از آن برای نشان دادن تصویری دقیق از وضعیت مالی فعلی شرکت برای مدیریت و ذینفعان خارجی مانند سرمایهگذاران بالقوه، سهامداران فعلی و تأمینکنندگان استفاده کرد. به این ترتیب، حسابداری دو طرفه به شدت به استفاده از معادله حسابداری اساسی، داراییها = بدهیها + حقوق صاحبان سهام متکی است.
به منظور دستیابی به تراز ذکر شده در بالا، حسابداران از مفهوم بدهی و اعتبار برای ثبت تراکنشهای هر حساب در ترازنامه شرکت استفاده میکنند. حسابداری دو طرفه به این معنی است که یک ورودی بدهکار در یک حساب باید برابر با یک ورودی اعتباری در حساب دیگر باشد تا معادله متعادل بماند.
بدهیها معمولاً در سمت چپ دفتر کل قرار میگیرند، در حالی که اعتبارات در سمت راست قرار دارند. این امر معمولاً با استفاده از حسابهای T نشان داده میشود، بهویژه هنگام آموزش این مفهوم در کلاسهای حسابداری سطح پایه. با این حال، حسابهای T توسط متخصصان باتجربهتر نیز استفاده میشوند، زیرا تصویری بصری از حرکت ارقام از یک حساب به حساب دیگر ارائه میدهند.
توجه: حسابهای T یک اصطلاح غیررسمی است که برای مجموعهای از سوابق مالی استفاده میشود که برای حسابداری دو طرفه استفاده میشود. در این شکل حساب، یک T بزرگ در صفحه رسم میشود که پس از آن حساب بالای خط افقی T وارد میشود. بدهیها در سمت چپ T ثبت میشوند در حالی که اعتبارات در سمت راست ثبت میشوند.
نحوه استفاده از حسابداری دوبل یا دو طرفه
حسابداری دوبل یا دو طرفه از بدهی و اعتبار برای ثبت و مدیریت تراکنشهای مالی استفاده میکنند.
حسابداری دو طرفه در هسته خود بر اساس معادله حسابداری است که عبارتند از:
داراییها = بدهیها + حقوق صاحبان سهام
با استفاده از حسابداری دو طرفه، میتوانید مطمئن شوید که تمام معاملات شما از قوانین معادله حسابداری پیروی میکند. استفاده از این سیستم تنها راه انجام این کار است. برخلاف حسابداری یک طرفه، که فقط مستلزم ارسال تراکنش در دفتر کل است، ورود دو طرفه هر دو طرف (بدهی و اعتبار) هر تراکنشی را که وارد میکنید ردیابی میکند. استفاده از این سیستم خطاها را کاهش میدهد و تهیه صورتهای مالی دقیق را آسان میکند.
نمونهای از سیستم حسابداری دوبل یا دو طرفه
برای درک اینکه حسابداری دوبل یا دو طرفه چگونه کار میکند، اجازه دهید یک مثال ساده را با هم مرور کنیم. فرض کنید شرکت آلفا برای دفتر خود مبلمانی به ارزش 5000 دلار خریداری کرده و بلافاصله به صورت نقدی پرداخت میکند. در چنین حالتی، یکی از حسابهای دارایی آلفا باید 5000 دلار افزایش یابد – به احتمال زیاد مبلمان یا تجهیزات – در حالی که پول نقد باید 5000 دلار کاهش یابد.
در اینجا، حساب دارایی – مبلمان یا تجهیزات – بدهکار میشود، در حالی که حساب نقدی بستانکار میشود. توجه به این نکته ضروری است که پس از انجام تراکنش، مبلغ بدهی دقیقاً برابر با مبلغ اعتبار، 5000 دلار است.
نکته مهمی که باید به خاطر داشت این است که بدهکاری یا اعتباری به ترتیب به معنای افزایش و کاهش نیست. با این حال، یک روش ساده برای این است که به خاطر بسپارید همانطور که یک ورودی بدهکار برای افزایش حساب دارایی لازم است، یک ورودی اعتباری برای افزایش حساب بدهی نیز لازم است.
تفاوت حسابداری دو طرفه و حسابداری یک طرفه چیست؟
حسابی که از حسابداری یک طرفه استفاده میکند برای هر تراکنش فقط یک ورودی انجام میدهد، به نوعی مانند دفتر کل یک حساب جاری شخصی. یک روش حسابداری یک طرفه ممکن است همچنان از دو ستون – درآمد و هزینه – استفاده کند، اما هر انتقال را فقط یک بار ثبت میکند. اگر شرکت دارای یک حساب بانکی باشد، صاحبان مشاغل کوچک میتوانند از سیستم یک طرفه استفاده کنند.
اکثر کسب و کارها از حسابداری دوبل یا دو طرفه استفاده میکنند. ثبت تراکنشها به عنوان بدهی و اعتبار به شرکتها کمک میکند تا درآمد و هزینهها را پیگیری کنند. سیستم حسابداری دو طرفه همچنین درک سوابق حسابداری را در حسابرسی ساده میکند.
سیستم یک طرفه، تراکنشهای مالی را در یک دفتر کل ثبت میکند. در این سیستم تراکنشها فقط بر یک حساب منفرد تأثیر میگذارند. در چنین سیستمی فقط ارزش یک حساب افزایش یا کاهش مییابد. مهمترین نقطه ضعفی که این سیستم دارد، عدم توانایی در تهیه گزارشها یا صورتهای مالی مناسب است. حسابداری یک طرفه همچنین وضعیت فعلی ثروت را نشان نمیدهد.
5 نوع حساب
برای پیگیری امور مالی یک شرکت، حسابداران معمولاً یک نمودار حساب (COA) ایجاد میکنند تا معاملات مالی خود را تقسیم کنند. هر تراکنش تجاری شامل دو مورد از این حسابها می شود و هر حساب تحت یکی از پنج دسته اصلی زیر قرار میگیرد:
- دارایی: حساب دارایی شامل اقلام و وجوه متعلق به شرکت است. اینها شامل وجه نقد، موجودی، زمین، تجهیزات، حسابهای دریافتنی و غیره میشود. هنگامی که ارزش یک حساب دارایی افزایش مییابد، ارزش به عنوان بدهکار ثبت میشود.
- بدهیها: حسابهای بدهی شامل بدهیها و تعهدات آتی است. حقوق پرداختنی، مالیات بر درآمد و سود تعهدی بدهیها جزء حسابهای فرعی در بدهیها هستند. هنگامی که ارزش یک حساب بدهی افزایش مییابد، به عنوان اعتبار ثبت میشود. این افزایش نشاندهنده پولی است که شرکت باید بپردازد.
- حقوق صاحبان سهام: این حسابها نشاندهنده سهم مالکیت کسبوکار است. حسابهایی مانند سهام عادی، سهام ممتاز و سود انباشته همگی در حقوق صاحبان سهام قرار دارند. افزایش در حسابهای حقوق صاحبان سهام به عنوان ورودی اعتباری ثبت میشود.
- مخارج: حسابهای مخارج کاهش داراییهای شرکت را زمانی که پول صرف هزینههای امور تجاری میشود ثبت میکند. حسابهای هزینه شامل قبوض تلفن، گاز، برق، اجاره، سوخت و آب و برق است. افزایش به حساب هزینه به عنوان ورودی بدهکار ثبت میشود.
- درآمد: حسابهای درآمد در صورت سود و زیان شرکت لحاظ میشود. درآمد میتواند شامل درآمد حاصل از فروش نقدی، فروش اعتباری و سرمایهگذاری باشد. درآمد به عنوان اعتبار در دفاتر ثبت میشود.
6 مزیت حسابداری دوبل یا دو طرفه که باید بدانید
وقتی صحبت از حسابداری به میان میآید، سیستمهای مختلفی وجود دارد که کسبوکارها میتوانند از آنها استفاده کنند. یکی از محبوبترین و شناختهشدهترین سیستمها سیستم دو طرفه است. این سیستم دارای چندین مزیت است که میتواند حسابداری را سادهتر و دقیقتر کند و به کسبوکارها در صرفهجویی در هزینه کمک کند.
در ادامه، نگاهی دقیقتر به برخی از مزایای کلیدی استفاده از حسابداری دوبل یا دو طرفه خواهیم انداخت.
افزایش دقت و مسئولیتپذیری
حسابداری دو طرفه سیستمی است که هر تراکنش را ملزم میکند حداقل در دو حساب ثبت شود. یکی از مزیتهای اصلی سیستمهای ورود دوگانه، افزایش دقت و پاسخگویی آن از طریق سیستم علمی و سیستماتیک ثبت تراکنشها است.
در این سیستم، هر تراکنش دو بار، یک بار به عنوان بدهکار و یک بار به عنوان اعتبار در دو حساب مختلف ثبت میشود. این مسئله یک سیستم ارزیابی و تعادل را فراهم میکند که به کاهش خطاها کمک میکند.
بنابراین شفافیت بسیار بیشتری را ارائه میدهد، زیرا همه تراکنشها ثبت میشوند و میتوان آنها را به راحتی مشاهده کرد و راه بهتری برای پیگیری درآمد و هزینههای کسبوکار فراهم میکند که در نهایت منجر به گزارش مالی دقیقتر میشود.
در نتیجه، حسابداری دو طرفه کمک میکند تا اطمینان حاصل شود که صورتهای مالی دقیق و قابل اعتماد هستند.
آسانتر شدن آمادهسازی مالیات پایان سال
از آنجایی که همه تراکنشهای شما بهخوبی سازماندهی شدهاند، آمادهسازی مالیاتهای شما با حسابداری دو طرفه آسان خواهد بود. اولاً، یک ذخیره واضح و مختصر از تمام تراکنشهای مالی ارائه میدهد. این امر شناسایی و پیگیری هزینهها را بسیار آسانتر میکند، که میتواند در تعیین کسورات مفید باشد.
ثانیا، حسابداری دو طرفه تضمین میکند که همه ورودیها متعادل هستند. این بدان معنی است که احتمال خطا کمتر است، که میتواند در زمان و هزینه در هنگام ثبت مالیات صرفهجویی کند. علاوه بر این، تهیه اسناد مالی لازم مانند حساب سود و زیان، ترازنامه یا ترازنامه آزمایشی هنگام تشکیل حسابهای دفتر یا ثبت مالیات را بسیار آسانتر میکند.
در نهایت، حسابداری دو طرفه میتواند به بهبود مدیریت جریان نقدی کمک کند. با پیگیری درآمدها و هزینهها در زمان واقعی، کسبوکارها میتوانند تصمیمات بهتری در مورد نحوه تخصیص منابع خود بگیرند و به شناسایی کسرهای احتمالی که ممکن است یک کسبوکار واجد شرایط باشد کمک کنند.
شفافیت و نظارت بیشتر
اتخاذ یک سیستم حسابداری دو طرفه برای کسبوکار شما مزایای متعددی از نظر شفافیت و نظارت دارد. با حسابداری دو طرفه، هر تراکنش مالی در دو دفتر مجزا ثبت میشود که یک رکورد واضح و مختصر از تمام پولهایی که وارد و خارج از کسبوکار شما میشوند را ارائه میدهد.
به عنوان مثال، اگر شرکتی موجودی کالا را با پول نقد خریداری کند، معامله در حساب سهام/موجودی و نقدی ثبت میشود. این امر شواهد روشنی از خرید و همچنین اطلاعاتی در مورد وضعیت نقدی فعلی شرکت ارائه میدهد. این بدان معناست که همه افراد درگیر در تجارت میتوانند به راحتی ببینند که از نظر مالی چه اتفاقی میافتد و وضعیت مالی کلی کسبوکار، تصمیمگیری صحیح در مورد آینده شرکت را آسانتر میکند.
این سیستم همچنین به جلوگیری از خطاها کمک میکند و اطمینان میدهد که تمام اطلاعات مالی بهروز هستند.
علاوه بر این، حسابداری دو طرفه ردیابی هزینهها و درآمد، شناسایی روندها و شناسایی مشکلات احتمالی را آسان میکند. در نتیجه، این سیستم میتواند بینشهای ارزشمندی را ارائه دهد که به شما کمک میکند تا کسبوکار خود را به طور مؤثرتری اداره کنید.
بهبود مدیریت جریان نقدی
سیستم حسابداری دوبل یا دو طرفه کارها را برای ثبت تراکنشهای تجاری مانند مطالبات پرداختنی بسیار آسانتر میکند، که میتواند به شما در مدیریت بهتر جریان نقدی کمک کند.
برای هر کسبوکاری، بزرگ یا کوچک، جریان نقدینگی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. بدون مدیریت دقیق، رد شدن پول از میان شکافها بسیار آسان است. اینجاست که حسابداری دوبل وارد میشود.
با ردیابی پرداختهای ورودی و خروجی، حسابداری دو طرفه تصویر دقیقتری از سلامت مالی کسبوکار ارائه میکند. این به نوبه خود میتواند به کسبوکارها کمک کند تا تصمیمات بهتری در مورد نحوه تخصیص منابع خود بگیرند، زمانی که میتوانند جریان نقدی خود را به وضوح ببینند.
علاوه بر این، حسابداری دو طرفه اشتباهات و مغایرتها را آسانتر میکند. در نتیجه، کسبوکارهایی که از این سیستم استفاده میکنند کمتر با مشکلات جریان نقدی مواجه میشوند، زیرا میتوانند سریعتر خطاها را شناسایی و تصحیح کنند به نسبت رقبایی که از یک سیستم حسابداری ضعیفتر یا مستعد خطا استفاده میکنند.
گزارشگری مالی ساده
یکی از بزرگترین مزایای سیستم حسابداری دو طرفه این است که گزارشگری مالی ساده را به مشاغل ارائه میدهد. در حسابداری دوبل، کلیه معاملات در دو حساب جداگانه ثبت میشود که هر حساب به مبلغ معامله بدهکار یا بستانکار میشود. این سیستم یک ثبت و ذخیره واضح و مختصر از تمام تراکنشهای مالی ارائه میدهد و ردیابی درآمد و هزینهها را آسان میکند.
در نتیجه، کسبوکارها میتوانند به سرعت و به راحتی ببینند پولشان به کجا میرود و بخشهایی که ممکن است بیش از حد خرج کنند، شناسایی میکنند. علاوه بر این، حسابداری دو طرفه میتواند به کسبوکارها کمک کند تا اشتباهات یا اختلافات را در سوابق مالی خود تشخیص دهند. با ردیابی دقیق همه ورودیها در دو حساب جداگانه، کسبوکارها میتوانند مطمئن شوند که حسابهایشان دقیق و بهروز هستند.
حسابداری دو طرفه میتواند به شما در تشخیص اشتباهات و جلوگیری از تقلب کمک کند
یکی از معایب سیستم حسابداری یک طرفه این است که انجام معامله غیرمجاز برای شخصی و سپس پاک کردن آن از سوابق نسبتاً آسان است. با این حال، با حسابداری دو طرفه، هر معامله غیرمجاز باید در دو پرونده حسابداری جداگانه انجام شود، که پنهان کردن آن را بسیار دشوارتر میکند.
یکی دیگر از مزیتهای حسابداری دو طرفه، سوابق واضح آن از تمام معاملات است که میتواند به ویژه در شناسایی الگوهای کلاهبرداری یا اختلاس مفید باشد.
در نهایت، حسابداری دو طرفه نیز سوابق جداگانهای را برای داراییها و بدهیها ایجاد میکند و به جلوگیری از مخفی کردن کلاهبرداریها با ادغام این دو کمک میکند.
معایب حسابداری دو طرفه
سیستم حسابداری دو طرفه معایبی هم دارد و برای هر کسبوکاری ایدهآل نیست. برخی از معایب حسابداری دو طرفه عبارتند از:
- سردرگمی: سیستم دو طرفه همیشه همان قدر که برای حسابداران روشن و واضح است برای صاحبان کسبوکارها نیست. برای برخی، حسابداری دو طرفه میتواند یک فرآیند گیجکننده و خستهکننده برای ردیابی مانده حساب باشد.
- هزینه: شرکتهایی که هزینهها و درآمد خود را در حسابهای مختلف سازماندهی میکنند اغلب نیاز به استخدام یک حسابدار باتجربه دارند. این سبک حسابداری به افراد آموزش دیده – مانند یک حسابدار عمومی رسمی (CPA) – نیاز دارد که تجربه و زمان لازم برای تهیه صورتهای مالی را داشته باشند.
- خطا: سیستم حسابداری دو طرفه به دو برابر مقدار ورودی در هر تراکنش تجاری نیاز دارد. بنابراین احتمال ارتکاب خطا یا اشتباه بیشتر است. ممکن است یک متخصص آموزش دیده تصحیح این اشتباهات را آسان بیابد، اما همیشه این احتمال وجود دارد که یک تراکنش نابهجا در ترازنامه وجود داشته باشد.
چرا کسب و کارها باید از حسابداری دوبل یا دو طرفه استفاده کنند؟
سیستم حسابداری دوبل یا دو طرفه را اغلب انقلابی در رشد و مدیریت کسبوکارهای مدرن مینامند. این در واقع یک سیستم حسابداری بسیار قدرتمند است که به شرکتها اجازه میدهد تا روند گسترش خود را در معاملات پیگیری کنند تا مطمئن شوند تجارت آنها به تدریج در حال رشد است.
اکثر شرکتهای حسابداری کارآمد سیستم حسابداری دو طرفه را برای غلبه بر هرگونه نقص و نادرستی که ممکن است در مدیریت سازمانهای مختلف مشاهده شود، اتخاذ کردهاند. سیستم حسابداری دو طرفه یک سیستم خوب طراحی شده و بدون خطا است که کل فرآیند مدیریت مالی یک شرکت را تسهیل میکند.
این یک روش حسابداری قابل اعتماد است که به شما امکان میدهد تصویر روشنی از سلامت مالی کسبوکار خود داشته باشید. قبل از پرداختن به اهمیت دقیق سیستم حسابداری دو طرفه برای مشاغل، اصول اولیه این تکنیک را باید بدانید.
اهمیت سیستم حسابداری دوبل یا دو طرفه برای مشاغل
یافتن ناسازگاریها آسانتر است
اگر حسابداری دوبل یا دو طرفه به طور دقیق انجام شود، مجموع بدهی و بستانکار با یکدیگر مطابقت دارند که نشاندهنده متعادل بودن حسابها است. اگر آنها متعادل نباشند، به این معنی است که برخی از ناهماهنگیها در سوابق معاملات وجود دارد و شرکتهای حسابداری میتوانند به راحتی خطاها را از طریق حسابداری دو طرفه تشخیص دهند.
شرکتهای بزرگ
سازمانها و مشاغل بزرگ باید از سیستم حسابداری دو طرفه استفاده کنند؛ زیرا احتمال خطا در حسابداری را به حداقل میرساند و ارزیابی سوابق را برای مسئولان آسان میکند. سوابق مالی واضح و بدون ابهام در زمان ثبت شرکت بسیار ضروری است و حسابداری دوبل یا دو طرفه روشی کارآمد برای نگهداری سوابق شما در اختیارتان قرار میدهد.
سوابق جامع
هزینههای زیادی در راهاندازی یک کسبوکار وجود دارد. این هزینهها میتواند معاملات قابل توجهی باشد که به عنوان بخشی از یک معامله یا برخی از پرداختهای کوچک انجام شده به اشخاص ثالث انجام میشود. حسابداری دو طرفه به شما امکان میدهد تا انواع معاملات را ثبت کنید. در نتیجه هر ریال در این سیستم محاسبه میشود و از این رو دقیقترین روش حسابداری است.
گسترش یک تجارت را به طور دقیق تنظیم میکند
همانطور که یک تجارت از نظر درآمد و مقیاس رشد میکند، در برابر اشتباهات اداری آسیبپذیر میشود. حسابداری دستی و کارمندی به این معنی است که هنگام انجام تعداد زیادی تراکنش هر روز اشتباهاتی رخ میدهد. از سوی دیگر، سیستم دو طرفه به طور منظم کل بدهیها و اعتبارات را بررسی میکند تا از برابر بودن آنها مطمئن شود. مؤسسات حسابرسی در صورت تشخیص هر گونه خطا بلافاصله متوجه میشوند. قبل از حرکت به جلو، خطا به طور کامل بررسی و رفع میشود. این امر باعث صرفهجویی در زمان و افزایش دقت کلی حسابداری دو طرفه میشود.
از تقلب جلوگیری میکند
احتمال وقوع تقلب در سیستم حسابداری دو طرفه بسیار کم است. با یک سازمان بزرگ، انتظار میرود که تعداد زیادی از کارکنان استخدام شوند و مسئولیتهای متفاوتی به آنها داده شود.
در یک سیستم حسابداری معمولی، اگر کارمندان به سوابق دسترسی داشته باشند، پس از اختلاس پول، به راحتی میتوانند تغییراتی در سوابق ایجاد کنند. حسابداری دو طرفه دارای پروتکلهای داخلی است تا از بروز چنین مسائلی در وهله اول جلوگیری شود. این تکنیک به حسابداران و حسابرسان اجازه میدهد تا سوابق مالی دقیقی را که در طول ثبت شرکت مورد نیاز است، نگهداری کنند.
سخن آخر
حسابداری دوبل یا دو طرفه یک انتخاب محبوب برای حسابداری است؛ زیرا تعدادی از مزایای کلیدی را ارائه میدهد. اگر به دنبال سیستمی هستید که بتواند به شما در مدیریت بهتر امور مالی کمک کند، سیستم حسابداری دو طرفه قطعاً ارزش بررسی دارد.